Üstün zeka belirtileri ve üstün zekalı çocukların özellikleri, eğitimleri

 

Üstin zeka nedir ve nasıl anlaşılır, belirtileri nedir

 

Üstün zekalı çocukların IQ özellikleri

Üstün yetenekli çocuklar Allahın bir lutfu ve içinde bulunduğu dünyanın en doğal kaynağıdır. Bu çocuklar kendi yaşındaki çocuklarla karşılaştırıldığında zekâları ve yetenekleri daha iyi durumda olan çocuklardır. Üstün zekalı çocuklara uygulanan zeka testi sonuçlarında genelde IQ puanları 120 nin üzerinde ve çoğunlukla 130-140 aralığında ölçülür. Üstün zekalıların IQ seviyeleri yaşıtlarına göre daha yüksek olduğu gibi dil, konuşma ve motor becerileri gibi gelişim alanlarında da yaşıtlarından daha ileri seviyededirler. Üstün yetenekli çocuklar erken konuşurlar, erken yürürler ve enerjileri yüksektir. Yaşından beklenmeyen sorular sorabilirler. Erken yaşlarda espri yeteneği gelişmiş olabilir. Hafızaları güçlüdür ve çabuk öğrenirler. Öğrendikleri şeyi kolay kolay unutmazlar.

üstün zekalı çocuklar, özellikleri ve testiÜstün yetenekli çocukların anne babaları çocuklarının geçmişle ilgili hatırladığı ayrıntılara çoğu zaman şaşırırlar. Resim yetenkleri gelişmiş olabilir ve yaptıkları resimlerde ayrıntılar dikkat çeker. Örneğin bir insan resmi yaptıklarında hemen hemen bütün organlarını yaparlar.

Üstün zekalı çocukların arkadaş ilişkileri

Üstün zekalı çocuklar kendilerinden daha büyük çocuklarla daha iyi anlaşabilirler. Üstün zekalı çocukla konuşurken yaşından daha büyük biriyle konuştuğunuzu zaten hissedersiniz. O yaş için anlaması beklenmeyen şeyleri anlayıp size yanıt verebilirler. Zeka seviyelerine yakın çocuklarla daha iyi arkadaşlık kurabilirler ve yaşıtları onlara sıkıcı gelebilir. Bu anne babalar için önemli bir sorun haline gelebilir ancak yaşıtlarıyla da ilişkileri geliştirilebilir. Üstün yetenekli çocuklar da diğer yaşıtları gibi çocuksu davranışlar gösterebilirler. Bir alanda yaşından daha olgun davranışları varken başka bir alanda yaş seviyesinde davranışları olabilir.

Okul öncesi dönemdeki üstün zekalı çocukların becerileri

Üstün zekalı çocukların çoğu okul öncesi eğitime başladıklarında soru sorma, araştırma, yönlendirme, deneme- yanılma ve oyun yoluyla çeşitli öğrenme becerilerini zaten edinmişllerdir. Okula gitmeden ve çok özel bir öğretim çabasına ihtiyaç duymadan okuma yazmayı öğrenir. Renkleri, şekilleri ve kavramları öğrenmiş olarak anaokuluna başlar. Matematiksel işlemlerde oldukça başarılıdırlar. Yaşıtları sayıları tanımazken o sayıları tanır hatta toplama çıkarma gibi işlemleri okul öncesi dönemde yapmaya başlar. Yaşıtlarıyla aynı sınıfta bulunan üstün zekalı bir çocuk ana okulu öğretmenini "ben bu çocuğa ne öğreteceğim, yaşına göre herşeyi biliyor" şeklinde düşündürür. Gerek anaokulu döneminde gerekse normal okul döneminde etkinlik ihtiyaçları çok fazla olduğu için bu ihtiyaçlarının çok azını karşılayabilirler. Okula başlangıçta etkinlikleri ve arkadaşlarını uzaktan izlemekle yetinirler. Daha yakından ilişkiler kurmaları için fırsat verilmesi ve desteklenmesi gerekebilir.

Üstün yetenekli çocukların düşünce becerileri

Üstün yetenekli çocukların düşünce becerileri de çok gelişmiştir. Olayların birkaç tık ötesini hesaplayabilirler ve farklı olasılıkları düşünürler. Olasılıklı ve soyut düşünce becerisi erken gelişir.

Üstün zekalı çocukların karşılaştığı problemler

Üstün zekalı çocukların zihinsel gelişimleri fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimlerinden daha ileri olduğundan bazı uyum sorunları yaşayabilirler. Gelişimleri kendi yaş düzeyinden daha ileri olduğu için hep daha fazlasına ihtiyaç duyarlar ve bu durum uzun süre bu şekilde devam eder. 3 yaşındaki bir çocuk 6 yaşındaki gibi düşünebilir ancak bunu ifade etmekte sorun yaşayabilir. Düşünce hızları konuşma hızlarından daha fazla olduğundan bazı çocuklarda 3 yaşlar civarında konuşmada duraksamalar ve geçici kekemelik durumları yaşanabilir. Aileler ve öğretmenler üstün yetenekli çocukların bu özelliklerinin farkında olmalı ve onların ihtiyaçlarını iyi analiz etmeli ve yönlendirmelidir.

Üstün zakalılık belirtileri

Üstün yeteneklililerin erken belirtilerinden bazıları şunlardır


Üstün zekalıların genel özellikleri

Merak, Geniş ilgi alanı
Hızlı öğrenebilme
Yüksek enerji
Güçlü analiz yeteneği
Problem çözebilme
Soyut düşünebilme
Yoğun etkinlik
Yaratıcılık
Soru sorma
Yoğunlaşabilme
Güçlü bellek
Gelişmiş dil becerisi
Gözlem gücü
Kitap okumay ilgi
Hayal gücü
Tekdüzelikten sıkılma
Doğaya ilgi
Gelişmiş ahlaki değerler
Yenilikten hoşlanma
Kendine güven
Empati
Risk alabilme
Yalnız kalmaktan hoşlanma
Güçlü sezgi
Yaşından büyüklerle arkadaşlık
Haksızlığa katlanamama (Akarsu, 2001).

Üstün yetenekliler için temel tanı kriterleri

En az bir alanda yaşıtlarına göre üstün performans
Dile hakimiyet
Merak ve ilgi
Çabuk öğrenme ve güçlü hafıza
Özgün ifade biçimleri
Yüksek duyarlılık
Yeni ve zor deneyimleri tercih
Yeni durumlara çabuk uyum sağlama
Kendisinden büyüklerle arkadaşlık
Okumaya düşkünlük (Akarsu, 2001).

Üstün yetenekli olmanın dezavantajları

Üstün yeteneklilik her alanda görülmeyebilir. Bu nedenle üstün yetenekli çocuklardan her alanda üstün performans beklenmemesi gerekir. Bazı çocuklar belli alanlarda üstün yetenek gösterirken diğer alanlarda yaşına uygun olabilir. Bu nedenle çocukları üstün yetenekli olarak tanılamak ailelerde ve çevredei yüksek beklentilere yolaçabilir.

Üstün olduğu sürekli vurgulanan çocukta şişmiş bir egoya neden olunabilir. Bunun sonucunda çocuk nasıl olsa herşeyi yaparım düşüncesiyle sistemli çalışmayı bırakma ve tembellik gösterebilir. başarı için sistemli çalışma şarttır bu nedenle sistemli ve düzenli çalışmayan bazı üstün yetenekli çocuklar okul başarısızlığı yaşayabilir (Akarsu, 2001).

Üstün zekalı çocukların aileler ne yapabilir

Zenginleştirilmiş ve bol uyaranlı, deneme fırsatları sunan bir yaklaşım sergilenmelidir. Çoklu etkileşimler. yeni öğrenme ve deneyim fırsatları oluşturmak önemldiir. Aile olarak hiç bir şey yapamıyorsanız çocuğun merakını engellemeyin. Çocuğun çok yönlü gelişmesinin önü açılmalıdır. Sözel, sayısal becerileri, mantık yürütme becerileri, ilişkilendirme, bir araya getirme becerileri, iletişim ve ifade gibi sosyal becerileri, bedenini kullanabilme, duyularını ve duygularını tanıyabilme, müzik, güzel sanatlar ve elbecerilerini geliştirme. ahlak ve değerlerin geliştirilmesi, yaratıcılık ve özgüvenin desteklenmesi. farklı mekanlarla, farklı etkinliklerle, farklı kişilerle etkileşim, beklenmedik durumlarla başetme, neleri nekadar yapabileceklerini kestirmelerini öğretmek gereklidir. Doğanın öğretici etkisi kullanılmalı, çocuğun doğa ile ilişkisi mutlaka sağlanmalı.Araştırmalar üstün yeteneklilerin bu eksiklikler nedeniyle kendilerine güvenlerinin daha düşük olduğunu göstermektedir (Akarsu, 2001).

Ailelerin çocuklarının yaşantılarını zenginleştirmek için yapabileceği etkinlikler

Doğa yürüyüşü, piknik, gezi, yüzme, balık tutma, hayvanat bahçesi, tren, otobüs vapur gezisi, ev süsleme, yemek pişirme, dekorasyon, tamirat, hayvan besleme, kültür gezileri, grup oyunları, bisiklet, sinema,tiyatro, gençlik etkinlikleri, hobi edindirme, bilgisayar, müzik aleti çalma, karikatür, hikaye, şiir, roman yazma. fotoğrafçılık, tiyatro oynama, takı yapma, bahçe bakımı,deneyler, matematik oyunları, resim heykel, ahşap oyma, kumaş boyama,

Bir haftasonu gezisi yetişkinler için hoş vakit geçirme anlamına gelirken gelişim dönemindeki çocuğun zihinsel gelişimi için yemek içmek gibi önemlidir. Onların kişisel ve özgün yönleri bu etkinliklerden edindikleri deneyimlerle gelişir (Akarsu, 2001)..

Üstün zekalılar okulu ve eğitimi

Bir dönem Osmanlıda Enderun denilen kurumlarda üstün zekalılar için önemli eğitimler verilmiş ve bu kurumlardan Mimar Sinan gibi önemli devlet ve bilim adamları yetişmiştir. Ancak ülkemizde şuan için üstün yetenekli çocuklar için verilen eğitim yok denecek kadar azdır. Devlet kurumu olarak bizim şuan için ulaşabildiğimiz bir okul ya da kurum yok. MEB Rehberlik araştırma merkezleri bünyesndeki Bilim sanat merkezi uygulamaları ise ihtiyaca cevap vermekten uzaktır. Bazı dernek ve vakıfların bu alanda kurslar düzenlemek gibi çalışmaları olsada üstün zekalıları belli alanlara yönlendiren TUBİTAK gibi kurumlarda çalışmalar yapmasını sağlayan Devlet organizasyonlarına acilen ihtiyaç vardır. Zihinsel engelli çocuklar için yıllardır özel eğitim kurumlarına aylık olarak hatırı sayılır oranlarda ödeme yapan Devletimizin üstün yetenekli çocuklar için de bu tarz ödemeler yapması özel okulların açılmasında önemli bir rol olacaktır. ABD, Rusya gibi ülkeler bu tür uygulamaları yıllardır yapmaktadır.

Daha fazla bilgi için Üstün yetenekli çocuklar eğitim sunusu slaytını inceleyebilirsiniz.


Yayın tarihi: 01/07/2015
Kaynaklar: Üstün yetenekli çocuklar. Füsun Akarsu. Ankara 2001, Eduser yayınları.

©Telif hakkı: (Kaynak: www.onlineterapiler.com) çalışır şekildeki link eklenmeden kısmi alıntı yapılamaz.Yazının tamamı kopyalanamz.




|© 2010-2015