Nöropsikolojik testler

Alternan sekanslar testi
Üstü bir düz bir sivri giden desen çitleri çizeriz.Hastadan satır boyunca bunu sürdürmesini isteriz.
Cevap eğilimini inhibe etme güçlüğü,perseverasyonlar ya da sekans atlamalar şeklinde kendisini gösterir.

Stroop testi

Bilgi işleme hızını (information processing) ve otomatik süreçlerin bozucu etkisine karşı koyabilme becerisini ölçer. seçici olarak bir şeye odaklanırken diğerlerini bloklayabilme becerisini ölçer. Aynı zamanda yürütücü işlev testidir.
Hasta önce renk isimlerini okur. Sonra renkli karelerin rengini söyler.Okuma ve renk adı söyleme şeklinde iki cevap eğilimi yaratılmş olur.Enterferansta renk isimlerinden oluşan liste verilir ama her renk adı bu rengin dışında başka renk mürekkeple yazılmış. Hastanın görevi okuma eğilimini inhibe etmek,renk adını okumak yerine onun hangi renk mürekkeple yazıldığını söylemektir. Enterferansa direnci düşük olan,çeldiricilerle baş edemeyen kişiler rengi söylemek yerine yazıyı okurlar.Bu görevlerden her birinin bitiş süresi ve hatalar kaydedilip kendi eğitim ve yaş düzeyindeki normallerin performansı ile karşılaştırılır.Frontal lobun OFK işlevleri bozulunca ortaya disinhibisyon çıkar. Kadınlar daha başarılı olabilir basit renk okumada.Yaş ilerledikçe yavaşlama olabilir (öz interferens okumada)

Düz sayı uzamı alttesti (wais-d.span-forward)

Uyanıklık sözel dikkat ve konsantrasyon dikkatin sürdürülmesi için yapılmış basit dikkat testidir.Anlık ve kısa süreli bellek değerlendirmesi de yapar. 1 sn aralıkla söylenen karışık sayıları aynı sıra ile tekrar. Öğrenim ve yaştan etkilenir.Amnezik hasta normal sınırlarda puan verir.Hafif nöropsikolojik disfonksiyonda performans iyi. Nörodejeneratif hastalıkta performans iyidir.

Ters sayı uzamı testi (wais-d.span-backward)
Karmaşık dikkat,çalışma belleği ve dikkati sürdürmeyi ölçer 1sn aralıkla söylenen karışık sıradaki rakamları geri sayma. Zihinsel iz sürme istediğinden bir “karmaşık dikkat” ve “çalışma belleği” testidir. Çalışma belleği:Bilginin aktif olarak çevrim içi tutulması zihinsel olarak manipüle edilmesi ve depolanmış bilginin geri çağırılma için hazırlanmasıdır. Bilginin tutulması dikkatle, manipülasyonu yürütücü işlevler ile bağlantılıdır.

Sözel akıcılık testleri
Dikkati sürdürme zorluğunu,yürütücü işlevleri değerlendirir.Kelimelerin çağrışımlara dayanarak bulunması ve semantik veya fonemik kriterlere göre zihne geri çağırılmasını kapsar.1 dakikada hayvan ismi, meyve ismi,eşya ismi saymak.1 dakikada KAS harfi ile başlayan, özel isim, sayı, aynı.Kelime kökünden eklerle üretilmeyen kelimeler söylemek.Kelime üretememek,aynı kelimeyi tekrarlamak,5 sn fazla duraklama,ilk 15 sn çok kelime üretip 45 sn de azalması dikkati sürdürme zorluğunu gösterir Üretilen toplam kelime sayısı ,perseverasyonları önleme becerisi,önceki testi inhibe edebilme ve kategori değiştiripsonraki testi uygulama becerisine bakmak önemli kriterler.Sözel akıcılık testleri prefrontal bölge özellikle medial ve orbitofrontal bölge işlev bozukluğuna hassastır. Depresyonda,frontotemporal patolojilerde dikkati sürdürme güçlüğü ve süreyi iyi kullanamama yüzünden bozulur.

Wisconsin kart eşleme testi (wcst)

Wiskonsin testi soyut muhakeme, bir zihinsel seti koruma ve geri bildirime göre kognitif stratejiyi değiştirme (kurulumu değiştirme) yeteneğini değerlendirir.Üst düzey soyutlama,hipotezi test etme,zihinsel esneklik enterferansa direnç yeteneği,strateji geliştirme. Geribildirimin organizasyonu.Dikkatin sürdürülmesi.Kurulumu değiştirme becerisi ister. Frontal karmaşık dikkat sistemi testidir. Yüksek eğitimlilerde silik nöropsikolojik disfonksiyona duyarlı olduğundan,klinik görüşmede belirgin nöropsikolojik yetersizlik gözlenmeyen premorbid fonksiyon düzeyi yüksek kişilerde demans geliştirecekleri bulur.

Benzerlikler (wais-similarities)
Sözel kavram oluşturma ve genel mental kapasite testi.Soyut yorum –somut yorum-ilgisiz cevap puanlanır.
Ortak genel özellik söylenirse….2 puan
Ortak özgül özellik veya fonksiyon söylenirse…1 puan
Alakasız veya yanlış genelleme yapma,fark söyleme..0 p.
*Beyin hasarına diğer WAIS sözel testlerden daha duyarlı. Bilateral frontal lezyonlardan etkilenir,demansta bozulur. Bazan demansı olan ve somut düşünen hastalarda performans normaldir.Öğrenim ve yaştan etkilenir.

Muhakeme (wais-comprehension)
Kavrama,sözel akıl yürütme,soyut mantık ile sosyal kuralların ve pratik bilgilerin anlaşılması ve uzak bellek
2 çeşit açık uçlu soru içerir.
11 tanesi sağduyulu muhakeme ve pratik akıl yürütme, 3 tanesi atasözlerinin anlamları ile ilgilidir
Performans yaştan ve öğrenimden etkilenir.
AD…Takipte test puanlarında anlamlı düşme var
MS…Hastalık ilerleyince test puanı düşer

Resim tamamlama (wais-p.completion)
Görsel organizasyon ve akıl yürütme testi. Kavramanın görsel eşdeğeridir ve somut düşünceyi
ortaya çıkarır.Resimlerdeki eksik parçanın bulunması istenir. Eksiğin bulunması uzak bellek de ister. İtemler kolaydan zora doğru gider.Her resim için 20 saniye.Yaşın performansa etkisi 70 yaşa kadar hafif 80 lere kadar biraz belirginleşir.Öğrenim biraz etkilidir.Beyin hasarına dirençlidir.

Resim düzenleme (wais-p.arrangement)
Sözel anlayış ve görsel akıl yürütme testi.Bütünü algılama,algısal organizasyon. Planlama,sıralama ve sosyal bilgiyi ölçer.Bir hikaye oluşturmayı sağlayan resimli karton setler kolaydan zora doğru karışık olarak verilir ve resimlerin en mantıklı hikayeyi oluşturacak şekilde düzenlenmesi istenir.Doğru yanıtlar ve zaman kaydedilir.Yaşın performansa etkisi fazla.Yaşa göre normlar var.Beyin hasarından etkilenir.Strok,AD,MS,HH,Parkinson,kafa travmasında performans bozulur.

Aritmetik (wais-arithmetic)
wais aritmetik testi, aritmetik akıl yürütme becerileri: Dikkat,konsantrasyon,bellek. Ardışık kuralları izleme
Yazılı materyeli çözme, Sözel materyeli yazılı hale çevirme, Sözel materyeli mantıksal bir yolla rakamlara çevirmedir. Bu test matematik bilgisi,konsantrasyon ve problem çözme yeteneğini ölçer.İşlem akıldan yapılır. Zaman sınırı vardır.Puanlama kantitatif ve kalitatif yapılır.Anlık bellek,konsantrasyon veya kavramsal manipülasyon ister.Yaş ve öğrenimden etkilenir. MS,AD erken dönem bozulma.

ilginizi çekebilecek diğer nöropsikoloji konulu yazılarımız:

Zihin açıcılar

Unutkanlık ve tedavisi

Yayın tarihi: 28/05/2015

© İzinsiz alıntı yapılamaz. web sitelerine kısmi alıntılar için izin verilen kaynak gösterme şekli:
www.onlineterapiler.com sitesinden alınmıştır (link çalışır ve arama motorlarınca taranabilir şekilde eklenmelidir).