Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?

Narsizm ve narsizt nedir tedavisi nasıl yapılır Kişinin kendini büyük görmesi ve benlik saygısı ile ilgili aşırı ilgilenme durumudur. Narsist kişilik bozukluğu olanlar özel insanlar olduklarına, özel haklarla donandıklarına inanırlar. Eleştirilmeye ve yenilgiye tahammüllerinin olmaması,kendini beğenme temel kişilik özellikleri arasındadır.

Böyle durumlara kızgınlık ve depresyon ile karşı koyarlar.Başkalarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilirler. Aslında benlik saygıları oldukça kırılgandır. Kendilerinin kendilerine hayran oldukları gibi herkesin de onlara hayran olmasını beklerler.Duygusal olarak zıt noktalar arasında hızlı gelgitler yaşarlar.

Başkalarının onayını aldıklarını hissederlerse kendilerini mükemmel görür ve mağrur, kibirli gururlu görünürler.Eleştirildiklerinde yada görülmediklerinde ise kendilerini aşağı hisseder, güvenlerini yitirir ve kendi konumlarına aday diğer insanları kıskanırlar. Toplumda ortalama % 1 oranında görülür.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Özellikleri

Empati yapamama
Küstah ve kendini beğenmiş tutumlar
Tatmin edilemeyen kronik takdir ihtiyacı
Başka insanlardan çabuk sıkılma
Yeterli takdiri görmediğinde depresif yada kaygılı olma
Pasif agresif özellikler
Hasetten ve kırılmaktan korktukları için yakın ilişki kuramama
Kırılma dönemlerinde boşluk yaşama
Kendini umursamayanları aşağılama, kendine hayranları yüceltme
Yas,özlem,pişmanlık duygularını neredeyse hiç hissetmeme
Kızgınlıkla öç alma isteği, kindarlık

Narsistik kişilik bozukluğu nedenleri

NKB’nin tam olarak sebebi bilinmemektedir. Ancak bazı araştırmacılar çocuklukta yaşanılan tecrübeler ile bağlantılı olduğunu öne sürmüştür. Hastalık genelde çok erken çocuklukta görülmeye başlansa bile ergenlik çağının başında ortaya çıkmaktadır. Çocuk erken çocukluk dönemlerinde kişilik bütünlüklerinin sağlanması ve korunması için, çevreden tepkilere ihtiyaç duymaktadır. Anne ve babadan yeterli duygusal sıcaklığı görememiş olan çocuklarda duyguların gelişimi yüzeysel olur. Anneye kendini fark ettiremeyen çocuk, anne imgesinden mahrum kalır. Anne ile sağlıklı bir bütünlük kuramayan çocuk kendi kimlik bütünlüğünü sağlayamaz. Bu da NKB oluşumuna katkı sağlar.Anne ve babanın çocuğun özelliklerini sürekli olarak yüceltmesi, öz benlik duygusunun sürekli olarak beslenmesine neden olur. Bunun narsistik bozukluğun ortaya çıkmasında önemli bir katkısı bulunmaktadır. Çocuk kendini her koşul da harika biri olarak görmeyi öğrenir. Bu bozukluğa sahip olan ailelerin çocuklarında görülme olasılığı oldukça fazladır.

Çocukluk çağındaki travmalar da gelişimi bozan nedenlerdendir. Küçük yaşlarda anneyi yitirme ya da anne tarafından reddedilmiş olma yüzünden anne ile empati yapılamamış olması da aynı şekilde çocuğun erken yaşta kaldıramayacağı bir kırılma yaşaması eden olabilir.
Altta yatan aşağılık duygularını ödünlemek için büyüklük duygusu yaşama gereksinimi de NKB oluşumunda önemlidir. Yani çok kırılgan bir kendilik değerini maskelemek için büyüklenmeciliğe ihtiyaç duyulur.

Narsistik Kişilik Bozukluğunu açıklayan önemli isimlerden biri olan Kohut’a göre kendilik yaşamın başlarında iki kutuplu bir yapı olarak gelişir. Bir kutupta gelişmemiş bir büyüklenmecilik diğer kutupta diğer insanları aşırı idealleştirme vardır. Aile çocuğun yetkinliklerine kabulle yanıt vermediğinde sağlıklı bir kendilik değeri gelişemez. Anne baba çocuğa sevgi saygı ve empati ile tepkiler verirse çocuk sağlıklı bir özsaygı kazanır. Eğer anne baba evlilik sürecinde çocuğa kendi ihtiyaçlarıyla yaklaşırsa ve ilgilenirse narsistik kişilik bozukluğu ortaya çıkar. Mesela çocuk annesine okuldaki bir durumunu anlatırken annenin konuyu birden kesip kendi hikayesine döndürmesi ve bu durumun süreklilik arz etmesi durumlarında oluşur. Bu şekilde ihmal edilen çocuklar içselleştirilmiş bir özsaygı geliştiremez ve kendi kusurlarını kabul etmede yetersiz kalır. Artık kendilik duygularını desteklemek için sonu gelmez bir şekilde başkalarının sevgi ve onayına ihtiyaç duyar.

Narsistik Kişilik Bozukluğu olanların tipik düşünce bozuklukları

Ben çok özel bir insanım
Üstün bir insan olduğum için özel davranılmayı ve bir takım ayrıcalıklar tanınmasını hak ediyorum.
Başkalarına uygulanan kurallar beni bağlamaz
Tanınmak övülmek hayran olunmak çok önemlidir.
Bana saygı göstermeyenlerin cezalandırılması gerekir.
Diğer insanlar benim gereksinimlerini karşılamalıdır.
Başkaları kendilerine duyulan hayranlığı ve sahip oldukları varlığı hak etmiyorlar.
Ancak benim kadar zeki ve parlak olan beni anlayabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu tedavisi

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar çoğunlukla hastalıklarını kabullenemezler. Terapiye daha çok Eksen1 bozukluğu ile başvurur. Ya da başka bir şikayet ile doktora giderler ve buradan rahatsızlıkları ortaya çıkar. Kişilik envanteri uygulanabilir.

Terapiye gelmek bile bu hastalar için çok zor olabilir, yardıma ihtiyaçlarının olması ihtimali bile onlar için aşağılayıcı bir olaydır.
Terapide çoğunlukla gerçeklere dayalı yorumları reddederler. Dolayısıyla belli bir ölçüye kadar kişinin gururunun okşanması tedavinin devamını sağlamak açısından oldukça önemlidir.

Mükemmel olduklarına dair inançlarını sarsacak bir kriz yaşadıklarında (eşlerinin terk etmesi, iş kaybı gibi) ya da başarısız olduklarında depresyona girerler. Tekrar mükemmeliyete erişmek , fantezilerine kavuşabilmek için de tıbbi yardım ararlar ya da terapiye gelirler
Ayrıca başka insanlar ile yaşadıkları problemleri kendi davranışlarının bir sonucu olarak düşünmezler aksine dış etkenlerin yada o insanların hataları sonucu olduğuna inanırlar. Bu sebeple kendilerinden ziyade eşleri ya da aile fertleri tarafından zorla terapiye getirilebilirler.

Narsistik kişilik bozukluğu olanlara nasıl davranılmalı
Uzun yıllar daha çok analitik dinamik yönelimli terapiler uygulanmaktayken son yıllarda bilişsel davranışçı terapiler ve şema terapilerinin yararlı olduğuna ilişkin yayınlar bulunmaktadır. Psikoterapi kendisi ve başkaları hakkında daha gerçekçi düşünceler geliştirmesi açısından faydalı olabilir,

Kişilik bozuklukları ile tedavisi hakkında daha ayrıntılı bilgi için; Anti sosyal kişilik bozukluğu, Bordreline kişilik bozukluğu, Çekingen kişilik bozukluğu Şizoid kişilik bozukluğu, Paranoid kişilik bozukluğu ve Bağımlı kişilik bozukluğukonulu yazılarımızı da okuyabilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Yayın tarihi: 20/04/2015

© İzinsiz alıntı yapılamaz. web sitelerine kısmi alıntılar için izin verilen kaynak gösterme şekli:
www.onlineterapiler.com sitesinden alınmıştır (link çalışır ve arama motorlarınca taranabilir şekilde eklenmelidir). Bu makale Esenyurt Üniversitesi Klinik Psikoloji Yüksek lisans programı ders notlarından alıntılar içermektedir.