İntihar

İntihar, diğer adı ile suisid kişinin kendi kararı ile hayatına son vermesidir.Kişinin yakın ve kaçınılmaz olan ya da öyle zannedilen bir acıyı bertaraf etmek niyetiyle hayatına son vermesidir.Kişide ciddi benlik zedelenmesi ve ölüme yol açabilecek düşünce ve hareketler olarak tanımlanabilir.intihar, Kültürel etnik dinsel ve sosyoekonomik yönleri olan bir davranıştır.

İntihar için bazı ölçütler

Kişinin akli dengesinin yerinde olması gerekir.
Kişi doğrudan veya dolaylı olarak ölümü istemelidir.
İntihar için seçilen yöntem ani ve doğrudan olabileceği gibi dolaylı ve uzun zaman sonucu gerçekleşebilir.

İntihar riski
İntihar riski kişinin yakın gelecekte kendini öldürme olasılığıdır. İntihara eğilimli ve intihar girişiminde bulunmuş kişilerde bu olasılığın değerlendirilmesi öncelikle ele alınması gereken bir durumdur. Bu konuda eylemin suisid girişimi veya parasuisid girişimi olduğu ayrımını yapmak zor olabilir.
İntihar riskinin yüksek olduğu durumlar
1.İntihar planı
2.Duygudurum (Depresif, anksiyetesi yüksek psikiyatrik rahatsızlık)
3.Daha önceki intihar girişimleri
4.Ani bir kriz ve akut stresör mevcut ise
5.Obje kaybı(boşanma, ayrılık, ölüm, aile parçalanması, ekonomik kriz, iflas vb.)
6.Sosyal desteğin azlığı
7.Alkol bağımlılığı, kronik rahatsızlık kanser, AIDS vb

İntihara eğilimli olan kişiye nasıl yaklaşılmalı,suisid girişimi olan kişiye nasıl yaklaşılmalı

İntihara etmeyi düşünene veya intihar eğilimli olan hasta :

Sık sık ölümden bahseder.
“Bir kişi intihardan bahsediyorsa yalnızca dikkat çekmeye çalışıyordur, gerçekte bir tehdit yoktur.” yanlış inanış
İntihar etme ile ilgili araştırma yapar.
Öz-bakımları düşer. Vedalaşmalar görülür
Psikolojik rahatsızlığı olan bir kişinin bir anda iyileştiğini söylemesi intiharın sinyali olabilir.
Umutsuz, yardımsız ve kontrolü kaybetmiş hissi
Bilişsel kısıtlılık yaşar
Rijid düşünme alışkanlıkları
Kişi birilerini cezalandırma, ders verme, intikam alma duygusu veya sahte çaresizlik veya gerçekten üstesinde gelemediği bir sorunla karşı karşıya kalmış duygusu ile tek yolun ölüm olduğunu düşünme.
Sosyal izolasyon

İntihar düşüncesi olan kişi tedavi edilebilir mi

Yüksek intihar riski olan hastanın psikiyatrik servise yatışı yapılmalı.
Olmazsa olmaz ilaç tedavisine başlanmalı
İntihara eğilimli kişilerde sıklıkla uyku problemi ve anksiyete çok yoğun görüldüğünden ilaç tedavisi uygulanabilir.
Ölümcül araçlardan uzak tutulmalı
Yalnızlık ve izolasyon duygularının yerine kişiler arası ilişkileri yeniden sağlanmalı.
Yakın çevrenin tedavi sürecine dahil edilmesi olası intihar girişimine karşı gözlemcilik yapılmalı. (örn. Danışanın bir yakından belli bir süre onunla yaşaması istenir.)
Terapistin bilişsel kısıtlılığa hazırlıklı olması
Hastaya sorunu kontrol altına almak için yardımcı olacağını açıklaması
Çözüm olasılıklarını mümkün olduğunca genişletmeli
Hastanın umutsuzluk ve yardımsızlık duyguları azaltılmalı

İntihar girişimleri; kriz durumlarındaki aciliyet ve çaresizlik duyguları içinde yapılan, yardım çağrısı ya da zorlayıcı durumdan uzaklaşma isteği veya ölmeyi amaçlayan intihar girişimdir.

İntihar girişiminde bulunanların %5’i gerçekten ölmek isterler, %30’u intihar konusunda ambivandır
Kriz; bireyin yaşamının aniden zorlu ve travmatik yaşantılar sonucu yaşantılar sonucu kesintiye uğradığı reaksiyoner bir durum olarak tanımlanabilir.
Krizin üç evresi;

İlk Etki Evresi
Başetme Evresi
Geri Çekilme Evresi

Tedavide kullanılan Terapi metodları

Bilişsel Davranışçı Terapi
Diyalektif Davranış Terapi
Aktarım Odaklı Terapi

İntihar girişimde bulunan veya düşüncesi olan kişiye yaklaşım nasıl olmalı (yakınlarının yapması gerekenler)

1. ”Tedavi sürecinde kişiyi yalnız bırakmamak, çevrede ilaç, keskin alet, ateşli silah bulundurmamak
2. Bireyin hastanede yatıp, çıkısı sonrasında da, yatış öncesindeki durumundan ve sözlerinden bahsetmek, eleştirel , yargılayıcı bir tutum içine girmek , ilaçlarını kesmek, tedaviyi sorgulamak ,yalnız bırakmak eylemi tekrarlamasına yol açabilir.
3. Kişinin bir uğraş, is ile meşgul olması sağlanmalı, sevdikleri ile irtibat kurması sağlanmalıdır.
4. Kişinin düzenli ve yeterli bir şekilde güven ilişkisi kurabileceği bir psikolog kontrolü altına girmesi sağlanmalıdır.
5. Hastaya tutulamayacak sözler verilmemeli, gerçekçi olunmalıdır. Düzenli bir şekilde yemek yeme, yatma ve çevresi ve yaşıtları ile bağlantı olanağı sunulmalıdır.
6. Bireyin kendi geleceğine ait kararlarını kendisinin alması sağlanmalı, belirli bir davranışa zorlanmamalıdır ( özellikle evlenme, is secimi, okul secimi gibi).
7. Mümkünse tedavi ya da yatış sonrası kişinin rahatlayabileceği bir takım etkinlikler içine girmesi (spor, kurslar, dernekler) sağlanmalıdır.
8. Kişiye aile içinde önemli bir konumda olduğu hissettirilmeli, aile hakkında alınacak kararlarda fikri sorulmalı,
9. Söyledikleri dinlenmelidir.
10- kişinin sevincini olduğu kadar, üzüntü ve öfkesini de çevresine zarar vermeden ifade edebilmesi olanağı ve alışkanlığı verilmelidir.
11- Çevresindekilerde var olabilecek alkol, madde bağımlılıkları vb. gibi rahatsızlıklar tedavi edilmelidir.
12- Çevresindekilerin kendisine zarar vermeyecek kişilerden oluşması , geçmiş yıllarda da zarar vermemiş kişilerden oluşması gereklidir. Bu tur kişiler ev içinde ise , o kişiler uzaklaştırılmalıdır.
13- kişinin yanında kavga edilmemeli, kotu sözler söylenmemelidir. Aile ortamında geleceğe dair umutlu beklentilerden bahsedilmeli, hayatta yapacak çok şey olduğu, sadece para, mevki ,mal-mülk için yaşanmayacağı , en büyük zenginliğin insanlık olduğu bilinci yerleştirilmelidir.
14- Bireyin sürekli monoton bir şekilde yasaması önlenmeli, farklılıklar oluşturulmalı ve farklılıklara özendirilmelidir (giyim, geziler, bos vakitlerde yapılanlar konusunda vb.)
15- Kişiye zaman zaman ufak hediyeler, değer verildiğini gösteren ve meziyetleri hakkında iltifatlar yapılması gereklidir. Sevgiler paylaşıldığı ölçüde büyürler, ve sevgiler layık oldukları surece yasarlar.

İntihar vaka örneği
N.A majör depresyon tanısı ile Beşiktaş İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafında BRSHH’si acil servisine getirilir. Yapılan ilk görüşme ve muayene sonucu N.A’nın psikiyatri klinik servisine yatışı yapılır.
Hikayesi; N.A 35 yaşında, anne-baba vefat, iki kardeşler. Kız kardeşi ile en son 5 yıl önce görüşmüş. Şuan kardeşi ile görüşmüyor. Görüştüğü hiçbir yakını yok.N.A bekar ve hiç evlilik yaşamamış. Üniversite mezunu. Beşiktaşta bir ilköğretimde sınıf öğretmenliği yapıyor. İçe dönük, irritable, ajite, mutsuz, çökkün bir kişilik yapısı vardır. Yakın ilişkiler kurmakta zorlanıyor. Kimseyle konuşmama, mutsuzluk, intihar girişimleri yaşanılan evi çöp eve çevirme şikayetleri ile hastaneye yatışı yapılır.
Hasta; serviste yaklaşık 2 ay yatarak tedavi görür.
Tanı: Suisid düşünceleri olup majör depresyon tanısı vardır. .
Kullanılan ilaçlar; Melatonin, Serequal, Akineton ilaçları kullanılır.
Hastaya 5 defa eletrokonfulsif (EKT) tedavi uygulanır
Hasta hastaneye ilk yatışında ketum olup diyalog kurmamaktadır. Yatışından iki hafta sonra hasta iletişim kurmaya başlar.
Hasta ile yapılan görüşmelerde hastanın depresyon nedeniyle suisid düşüncelerinin olduğu gözlemlenir..
Hasta, ilaç tedavisi ve psikoterapi ( bilişsel-davranışçı terapi) ile gözlem altında tutulur.
Hastanın taburcu olduktan sonra ayakta tedavisi devam eder. Hasta bu dönemde yeni bir ilişkiye başlar ancak bu flörtü çok uzun sürmez. 6 ay sonra bir ayrılık yaşar. Küçük yaşta anne ve babasını kaybeden ve ayrılık anksiyetesi çok yüksek olan hastanın erkek arkadaşından ayrılması ile anksiyeti, mutsuzluk, çaresizlik ve yalnızlık duygusu artar . İlaç içerek intihar girişiminde bulunan hastanın intiharı ölüm ile sonuçlanır.

İntihar vaka örneği için videolar: http://www.youtube.com/watch?v=qhM6tK7FL6w

Yayın tarihi: 28/05/2015

© İzinsiz alıntı yapılamaz. web sitelerine kısmi alıntılar için izin verilen kaynak gösterme şekli:
www.onlineterapiler.com sitesinden alınmıştır (link çalışır ve arama motorlarınca taranabilir şekilde eklenmelidir). Bu makale Esenyurt Üniversitesi Klinik Psikoloji Yüksek lisans programı (Prof.Dr.H.M.Emül)ders notlarından alıntılar içermektedir.