Histriyonik kişilik bozukluğu nedir nasıl tedavi edilir

Histriyonik kişilik bozukluğu aşırı duygusallık ve ilgi çekme arayışı ile karakterize olur. Bu bozukluğa sahip bireyler, fiziksel çekicilikle, genellikle açık biçimde baştan çıkarıcı olmakla ilgilidirler ve en rahat oldukları an ilgi odağı oldukları durumdur. Onların duygusallığı uygunsuz biçimde abartılı, değişken ve yüzeysel görünür.

Konuşma biçimleri canlı ve dramatiktir. Davranışları aşırı derecede tepkisel ve yoğundur.Duygusal olarak kolay heyecanlanan, uyarılmayı çok isteyen, ufak bir uyarana öfke patlamaları ve bağırıp çağırmalarla gerçekçi olmayan tepkileri sık biçimde veren insanlardır. Diğerleri tarafından sığ, talepkar, aşırı bağımlı, gergin ve bunu devam ettiren kişiler olarak tarif edilirler.

Histriyonik bireylerin kişilerarası ilişkileri fırtınalı ve tatminsiz olma eğilimindedir. Diğerlerinin ilgisine olan bağımlılığı yüzünden, HKB olan bireyler özellikle ayrılık ansiyetesine yönelik incinebilirdir ve bir ilişkisi bittiği için yoğun biçimde üzüldüğü zaman tedavi arayışına girebilirler.
Psikiyatri hastanesine yatırılan 32 hastanın olduğu bir çalışmada, Slavney ve McHugh (1974) bu hastaların neredeyse %80’inin intihara meyilli, depresyonda veya her iki duruma da sahip olduğunu bulgulamıştır. İntiharların çoğu hayati tehlikeye yol açmamış ve çoğu bir öfke veya hayal kırıklığı sonrası ortaya çıkmıştır.Ayrıca agorafobili veya tek başına olan panik bozukluğu gibi anksiyete bozuklukları ortak biçimde görülen problemlerdir.

Histriyonik kişilik bozkuluğu nasıl tedavi edilir

Histriyonik kişilik bozkuluğu tedavisinde kullanılabilecek iki önemli yöntemden biri bilişsel davranışçı terapi diğeri ise dinamik psikoterapilerdir. Hastanın hedeflerine bağlı olarak çeşitli belli teknikler kullanmanın kesin olarak yerinin belirlenmesi, otomatik düşüncelere meydan okumak, düşünceleri test etmek için davranışçı deneyler düzenlemek, aktivite takvimi ve gevşeme eğitimi, problem çözme ve girişkenlik yardımcı olabilir.

Yukarıda sözü edilen formülasyonun önerdiği tedavi stratejisi, hastanın kişilerarası davranışlarını ve düşünce tarzını değiştirmeye ek olarak, onun öncelikli hedeflerini başarmak için tipik olarak ihtiyaç duyduğu değişiklikleri yapmak için çalışmayı bütünleştiren bir yapıdır.
Histriyonik kişilik bozkuluğunun tedavi sürecinde uygulanacak terapilerde nesne ilişkilerine ve kendilik psikolojisine ağırlık vermek yararlı olacaktır. Histiriyonik kişilik yapısında fallik dönem sorunları baskındır. Ego tüm gücünü ve olanaklarını, savunma düzeneklerini, bu sorunların aşılması ya da bastırılmasında kullanır. Ödipal kompleksin çözülmemiş oluşu aynı cinsle rekabeti de engeller. Bu yapıdaki kadınların çoğu en iyi dostlarının erkekler olduğunu kadınlarla anlaşamadıklarını söylerler.

Süperegoları aşırı bağışlayıcı ve hoşgörülüdür. Yargılayıcı ve yasaklayıcı işlevlerinde gevşeklik gösterir. Bu kişilerin yanlışlar yapmalarını kolaylaştırır. Olayların sonuçlarının hesaplanamaması ve bundan doğan güç durumlar da hoşgörülü bir süperego ve yadsıma ile idare edilir.
Süperegonun bağışlayıcı oluşu yalan söylemeye de olanak sağlar. Ama bunlar zararsız yalanlardır. Bu kişilerin süperegoları antisosyal ve borderline kişilik bozukluğunda görülen ve korkunç yalanlara izin veren yapısal bozuklukları göstermez.
Davranışlarının büyük bölümü savunma amaçlıdır. Ciddiye alamama, olayların derinliğine inememe de savunma olarak kullanılabilir. Kamçılanmış duygudurum derindeki yasa, kedere ve istenmeyen duygulara karşı bir savunma olduğu düşünülmektedir. Canlılık ve aşırı hareketlilik de aynı amaca hizmet ediyor olabilir. Bunların yetmediği yerde nereden geldiği belli olmayan bir üzüntü ortaya çıkar.

Histriyonik kişilik özellikleri ve tanı kriterleri

Sınır kişilik örgütlenmesi
Cinsel olarak daha az ketlenmişlerdir ve rasgele cinsel ilişkide bulunabilirler, ayrıca bağımlılıklara yatkındırlar.
Kadınlara ve erkeklere yönelik davranışlarında daha az farklılık vardır ve genel olarak daha az rekabetçidirler.
Bozuk ve genelde annelerinden yeteri kadar bakım göremedikleri parçalanmış aileden gelirler.
Düzensiz bir eğitim ve iş yaşamları vardır ve arkadaşlıklarını uzun sürdüremezler.

Histriyonik kişilik bozukluğu için DSM-IV tanı kriterleri

Aşağıdakilerden beşinin (ya da daha fazlasının) olması ile belirli, genç erişkinlik döneminde başlayan ve değişik koşullar altında ortaya çıkan, aşırı duygusallık ve ilgilenilme arayışı gösteren sürekli bir örüntü:
1) ilgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olma
2) başkalarıyla olan etkileşimi çoğu zaman uygunsuz bir biçimde cinsel yönden ayartıcı ya da baştan çıkarıcı davranışlarla karakterize edilir
3) hızlı değişen ve yüzeysel kalan duygular sergiler
4) ilgiyi üzerine çekmek için sürekli olarak fizik görünümünü kullanır
5) aşırı bir düzeyde başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimi vardır
6)kendini dramatize etme, yapmacıklık ve duyguların aşırı abartılmış dışavurumu
7) telkine yatkınlık, yani başkalarından ya da olaylardan kolay etkilenme
8) ilişkilerin, olduğundan daha yakın olması gerektiğini düşünme

Ayırıcı tanı

Histriyonik kişilik bozukluğunun en güçlü belirtisi aşırı dramatik veya histiriyonik kendilik sunumudur. Kendiliği dramatize etmek, çekicilik, duygusal değişkenlik ve baştan çıkarıcılık özellikleri tanı koymada ve ayırt etmede önemli olarak sıralanır. Değersizlik, olgunlaşmamışlık ve konversiyon semptomları göreli olarak daha az önemli görülür. Önceki ilişkilerini tartışmak ve diğer kişilerin onlar hakkında nasıl şikayetlerde bulunduğunu sormak histiriyonik kişilik özelliklerini yakalamada faydalı olacaktır. Hastanın en çok keyif aldığı aktivite tiplerinin detaylarını sormak özellikle ilginin odağı olmaktan keyif aldığını veya aktivite ya da heyecan için yoksunluk gösterdiğini anlamak için faydalı olabilir.

Histerik kişilik özellikleri

Nevrotik kişilik örgütlenmesi
Sadece cinsellikle süslenmiş ve ülküleştirilmiş üçlü ilişkilerden etkilenirler.
Tutumları karşılarındakinin cinsiyetine göre belirgin farklılık gösterir ve kendi cinsiyetlerindeki kişilerle daha çok rekabet ederler.
Parçalanmamış ve güçlü aile bağlarının olduğu ailelerden gelirden
Eğitimleri ve mesleki yaşamları kesintisizdir ve uzun süreli ilişkiler sürdürebilirler.

Histerik ve histriyonik kişilik farkı

Histerik kişilik bozukluğu ( bu tanı DSM’de yer almaz) olan kişiler yoğun duygulanımlarına ve farkında olmaksızın baştan çıkarıcı olmalarına karşın sağlam bir kimliğe sahiptirler ve tutarlı, kendisi ile karşısındakini iyi ayırabilen, eşduyumlu ilişkiler yaşarlar. Baskın olarak bastırma merkezli savunma düzeneklerini kullanırlar
Histriyonik kişilik bozukluğu olan hastalarda ise kimlik dağılması, bastırma yerine bölmenin egemenliği, kendilerinin ve diğerlerinin çelişen yanlarını bütünleştirememe, belirgin üst benlik kusurları ve özerk benlik işlevlerinde kısıtlılık görülür.

Histriyonik kişilik bozkuluğu örnek vakası ve videosu

‘Onu bir toplantıda gördüm ve beğendim. Bana yaklaşmasına ve tanışmamıza olanak sağladım. İlk davetini hemen kabul ettim. Sonra onu evime yemeğe çağırdım. Birlikte şarap içmekte ve dip dibe oturmakta bir sakınca görmedim. Sonra kendimi birden bire masanın altında buldum. Kötü niyetini anladım ve tokadı patlattım.’
http://www.youtube.com/watch?v=u_q5Met1rVA

Kişilik bozuklukları ile tedavisi hakkında daha ayrıntılı bilgi için; Anti sosyal kişilik bozukluğu, Bordreline kişilik bozukluğu, Çekingen kişilik bozukluğu Şizoid kişilik bozukluğu, Paranoid kişilik bozukluğu ve Bağımlı kişilik bozukluğukonulu yazılarımızı da okuyabilir ve bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Yayın tarihi: 27/04/2015

© İzinsiz alıntı yapılamaz. web sitelerine kısmi alıntılar için izin verilen kaynak gösterme şekli:
www.onlineterapiler.com sitesinden alınmıştır (link çalışır ve arama motorlarınca taranabilir şekilde eklenmelidir).