İşe alım sürecinde uygulanan testler ve işe alımlarda kullanılan test teknikleri

İşe alım süreci son yıllarda iş yerlerinin önemle üzerinde durduğu bir konu haline gelmiştir. Artık bir çok büyük şirket ve firma işe alım sürecinde uzman psikologlardan profesyonel destek almaktadır. Başta işe alımlarda uygulanan kişilik testleri ve genel yetenek testleri olmak üzere mülakat sorularının hazırlanması, sınavların yapılması, test örnekleri ve soru oluşturulması gibi işlemler için personel değerlendirme tekniklerini iyi bilen işe alım uzmanı psikologlara başvurulmaktadır.

Günümüzün rekabet koşullarında işletmelerin verimliliğinin artırılmasında diğer faktörlerin yanı sıra yönetici ve personelin sahip olduğu özelliklerin de önemi büyüktür. Bu nedenle işletmelerin personel seçimindeki ustalığı, varlıklarını sürdürüp geliştirmelerinde kilit bir öneme sahiptir. Şirketlere gerek yeni personel alımında gerekse var olan personelin pozisyonlarının belirlenmesinde etkili bir işe alım süreci işlemelidir. İnsan kaynakları yönetiminin sağlıklı şekilde yürüyebilmesi için değişen rekabet şartlarına uyumlu bir personel alımı ve yerleştirme yaklaşımı gereklidir. Yanlış personelin işe alınması şirket için ciddi sorunlara yol açtığı için bir çok şirket işe alım sürecinde uzman psikologlardan profesyonel yardım almaktadır.

İşe alım testleri adayların şimdiki durumundan gelecekte nasıl bir performans göstereceğini tahmin etmek için işe alım sürecinde kişilik testleri, yetenek testleri ve yetkinlik testleri gibi bir çok işe alım testleri uygulanmaktadır. Personel değerlendirmede ve işe alım sürecinde kullanılan yetenek ve yetkinlik testleri adayların o işe ehil olup olmadığını ölçerken; psikolojik testler ise hem işe uygunluğu hem de kişinin uyum düzeyini ölçmektedir.

İşe alım ve kişilik testleri kimler tarafından uygulanmalıdır

İngiltere’de personel seçme ve değerlendirme testleri İngiltere Psikologlar Derneğinin denetimi altındadır ve ancak bu derneğin onayladığı kuruluşlar tarafından yapılabilmektedir. Ülkemizde ise bu tür testleri mesleki ehliyeti ve değerlendirme yetkisi olmayan bazı kişilerin de yaptığı görülmektedir.

Oysaki testi uygulamak değil değerlendirip yorumlamak önemlidir. Bu da mesleki etik, bilgi ve tecrübe gerektirir. İnternetten bulduğu bazı testlerle uygulama yapmaya çalışan, testleri yorumlama ve değerlendirme yeterliliği olmadığı için sadece sayılarla sonuç elde etmeye çalışan bir çok uygulamacı personel alımlarını hatalı yapmaktadır.

İşe alım sürecinde uygulanan testlerin eğitimleri Endüstri Psikologları, Kariyer Danışmanı Psikologlar ve Klinik Psikologlara yüksek lisans programlarında verilmektedir. Bu nedenle testler iş ve kariyer alanında uzmanlık eğitimi almış psikologların denetiminde uygulanmalı ve uzman psikologlarca yorumlanmalıdır. Doğru şekilde uygulanıp yorumlanan işe alım testleri personel devir oranları azaltarak yüksek performans gösterebilecek adayların işe yerleştirilmesini sağlar. Böylece çalışanlar yeteneklerine ve kişilik özelliklerine uygun pozisyonla yerleşeceği için daha mutlu ve verimli çalışır.

İşe alımlarda uygulanan kişilik testleri ve uygulama için psikologlarımızla iletişime geçin

İşe alımlarda uygulanan testler artık online

İşe alımlarda test uygulatmak için artık psikolog istihdam etmeniz ya da özel kliniklere personel adayınızı göndererek yüksek maliyetler ödemeniz şart değil. Online veya eposta yoluyla başvuru sahipleri bu testleri rahatlıkla doldurup internet üzerinden uygulamaya katılabiliyorlar. Online test uygulamaları sayesinde şirketler hem daha çabuk uygulama yaptırabiliyor hem de maddi olarak daha az harcama yapıyor.

Personel işe alım sürecinde ve mülakatlarda uygulanan kisilik testleri: Soruları ve örnekleri

Psikolojik testler; işletmeye yeni personel alımı, var olan personelin işletme içi pozisyonunun belirlenmesi, terfi ve atamalar, verilecek eğitim konularının belirlenmesi ve işten çıkarma gibi geniş bir alanda kullanılmaktadır. Personel seçimi yapılırken kullanılan yöntemlerden biri olan işe alım testleri, özellikle doğru personelin işe alınmasında önemli bir role sahiptir. İşe alımlarda kullanılan başlıca testler şunlardır:

Kişilik testleri ve envanterleri

Bireylerin iş hayatında başarılı olmaları için çalışacakları iş ve meslek pozisyonuna uygun yetenek ve yetkinliklerinin yanı sıra kişilik özelliklerinin de o işe uygun olması gereklidir.İş için yetenekli ve bilgili ancak kişilik olarak uyumlu olmayan bir kişinin çalıştığı işte uzun süre kalması ve başarılı olması beklenemez. İşe alım testleri içinde yer alan ve uzman psikologlar tarafından uygulandığında bir anlam kazanabilecek olan kişilik testleri karakter özellikleri ile ilgili detaylı bilgiler verdiği için önemlidir. Çünkü kişilik ve karakter özellikleri eğitim ile kolay kolay değiştirilemez. Bu testler adayların psikolojik sorununun olup olmadığını belirlemenin yanı sıra kişilik özelliklerini de belirler. Depresyon, panik atak, şizofreni, kişilik bozukluğu, duygulanım bozukluğu gibi psikolojik sorunların yanı sıra dışa dönüklük-içe dönüklük, güvenilirlik, iyimserlik, dürüstlük, yeniliklere açıklık, uyumluluk, sterse dayanıklılık, enerji düzeyi gibi kişilik özellikleri de ölçülür.

Bilişsel Yetenek Testleri
Bilişsel yetenek testleri, adayların işle ilgili problemleri çözerken gerekli olan zihinsel becerilerini ölçer. Bu testler genel olarak adayların; hızlı öğrenme, mantık yürütme ve okuduğunu anlayabilme gibi zihinsel yeteneklerini ölçer.

Bilgi testleri
Bu testler adayların başvurdukları işle ilgili olarak sahip oldukları bilgi ve becerileri ölçen testlerdir. Kişilerin aday oldukları işin gerekleri ile ilgili olarak bilgi düzeyleri ölçülür. Kişinin o andaki bilgi düzeyini belirler. Yetenek testleri ile karıştırılmamalıdır. Yetenek testleri kişinin gelecekteki durumunu tahmin etmeye yarayan testlerdir. Bilgi testleri yazılı veya sözlü sınav şeklinde yapılır. Ayrıca uygulama sınavları da yapılabilir; örneğin bilgisayar kullandırma, araç kullandırma gibi. Bilgi testleri işin niteliklerine ve gereklerine uygun kişilerin belirlenmesi için uygulanır. Çıkan sonuca göre eğitim ve geliştirme ile ilgili çalışmalar da yapılabilir.

İlgi testleri
İlgi envanterleri kişilerin hangi alanlara karşı ilgi duyduklarını ve mesleki ilgi alanlarını belirler. Kişiler ilgi duydukları bir işte çalışırsa daha mutlu ve verimli olurlar. Bu da üretkenliği ve işe bağlılığı beraberinde getirir.

İşe alım testlerinin avantajları nelerdir

işe alımlarda uygulanan testler İş başvurusu yapan bir kişi kendini olduğundan farklı göstererek sizi kolaylıkla yanıltabilir.

İşe alımlarda başvuru sahibi kendisine sorulan sorulara bilerek yanıltıcı cevaplar verebilir.

Bunu sözlü olarak yapabildiği gibi güvenilirliği ve geçerliliği olmayan ya da bu eğilimleri ölçemeyen testlerde de kendini olduğundan çok daha iyi gösterebilir.

Nasıl mı? Bir örnekle açıklayayım. Şirketinizin halkla ilişkiler bölümünde çalışmak için başvuran birinin çabuk sinirlenip sinirlenmediğini ölçmek istiyorsunuz ve bunun için bir test buldunuz. Test sorularından biri diyorki “Çabuk sinirlenir misiniz” Normal zekaya sahip bir başvuru sahibi siz olsanız bu soruya evet dermisiniz? çoğunluk demiyor; çünkü bunun değerlendirici tarafında olumsuz bir izlenim oluşturacağını düşünürsünüz.

İşte kişilik testi uygulamasında uzman psikologlar olarak uyguladığımız işe alım ve kişilik testlerini seçerken kişilerin yalan söyleyip söylemediğini, kendini olduğundan daha mükemmel ya da daha kötü göstermeye çalışıp çalışmadığını anlayabileceğimiz testleri seçeriz. Bazen kişinin verdiği cevaplara değil, teste karşı tutumuna bakarak onun dürüst olup olmadığı, stres karşısında yalana başvurup başvurmadığı gibi çok sayıda çıkarımlarda bulunuruz.

işe alım sürecinde uygulanan kişilik testleri Çok güvendiğiniz üst düzey yöneticiniz bipolar bozukluk hastası olabilir!

Diyelimki bütün işlerinizi emanet ettiğiniz işinin ehli yöneticileriniz var. Onların sağlığı sizin için önemli ve yılda birde olsa genel sağlık muayenesi yaptırıyorsunuz. Peki yöneticilerinizin zihinsel süreçlerini ve karar verme mekanizmalarını etkileyecek ruhsal durumlarını kontrol edebiliyor musunuz. Göreve başladıktan sonra ruh sağlığının bozulmadığından ya da bozulmaya başlamadığından nekadar eminsiniz. Emin olamazsınız çünkü çoğu zaman sorunu olan kişi kendisi bile bunun farkında olmayacaktır.

Örneğin Bipolar duygulanım bozukluğu gelişen bir yönetici manik atağı başladığında şirketiniz için hayati öneme sahip konularda telafisi zor olan çok ani kararlar vererek şirketinizin zarara uğramasına neden olabilir. Ya da pasif agresif kişilik bozukluğu olan bir yöneticiniz personelle veya diğer yöneticilerle şirketin enerjisini tüketen bir soğuk savaş içinde olabilir. Paranoid kişilik bozukluğu olan bir yöneticiniz her yeni girişimi veya sunulan fikri kendisi aleyhine komplo gibi düşünüp şirketin içgirişimcilik ve yenilikçilik potansiyelini öldürerek inovasyonu engelleyebilir.

İşe alım testlerinin başlıca avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Haksızlıkları önler: Adayların başvuruları mülakatçının kişisel tercihlerinden ve nesnel olmayan değerlendirmelerinden etkilenmemelidir. Testler standart uygulamalar olduğu için kişisel ve taraflı değerlendirmeleri önleyerek aday hakkında objektif değerlendirme yapılmasına imkan sağlar.

Mülakatçılar üzerindeki baskıyı azaltır: Test uygulamaları rutin haline dönüştüğünde işleyen sitemin göstergesidir. Sonuçlara itirazları ya da müdahaleleri ciddi oranda azaltır. Şu testten başarılı olmadı gibi açıklamaların yapılması mülakatçıları rahatlatır.

Daha hızlı sonuç verir: Özellikle başvuru sayısının çok olduğu durumlarda hızlı, verimli ve adil bir değerlendirme yapılmasını sağlar.

Maliyetleri azaltır ve hata oranını düşürür: İşe alım sürecinde kullanılan testler doğru personelin doğru pozisyona alınmasını sağlayarak yanlış personel alımının yol açacağı maliyetleri ortadan kaldırmada fayda sağlar.

Karşılaştırma ve Raporlaştırma imkanı verir: Adayların test sonuçları ve puanları bir biri ile karşılaştırılarak derecelendirme yapılabilir. Yine adayların aldığı puanlar, neden elendikleri gibi konularda raporlaştırma yapmak istenirse testler bu konuda istatistiki veri kaynağı olarak kullanılabilir.

Arşivlenebilir: Test uygulamaları sonucu işe alınan kişiler tüm yönleri ile tanınmış olur ve bu durum ileriki yıllarda ihtiyaç duyulduğunda yöneticiler tarafından kullanılabilir.

Yeni nesil akıllı patronlar klasik mülakat ve işe alım teknikleri ile uğraşmıyor.

Patronlar artık hem çalışan personelin hem de yeni işe alınacak personelin bilimsel kişilik testleriyle değerlendirilmesini istiyor. Çünkü hiç bir patron İyi değerlendirilmeden işe alınan personelle ileride yaşanacak sorunlar nedeniyle yüklü tazminat ve yetişmiş personel kaybı gibi bedeller ödemek istemiyor. Personel devir oranlarının ve maddi kayıpların azlaltılmasında önemli bir unsur olan işe alım süreci bu nedenle patronlar ve yöneticiler için önem arz ediyor.

İşe alım için ya da personel seçimi ve yerleştirmede kişilik testleri uygulayan önemli şirketler

Günümüzde yerli ve yabancı birçok işletme artık işe alım süreçlerini işin uzmanları ile yapıyor. Şirket bünyesinde işe alım ve mülakat sürecinden sorumlu kişiler bu süreç için gerekli olan uzmanlık desteğini organize ediyor. Örneğin kişilik testleri için klinik psikologlara başvurulurken işe alım testleri için endüstri psikologları veya kariyer uzmanı psikologlardan yardım alınıyor. Yine polis teşkilatı ve askeri birliklere yeni personel alımı, görev yeri değişiklikleri ile terfi işlemleri için yapılan mülakatlarda da mutlaka bir uzman psikolog bulunduruluyor.

Büyük grupların işe alım sürecinde kişilik, genel yetenek ve yetkinlik testleri ile psikometrik testler birlikte uygulanıyor.

Danışmanlık firmaları aracılığı ile veya kendi işe alım uzmanları aracılığı ile uzman psikologlara uygulama yaptıran önemli şirketlere örnek olarak Koç Holding, Türk Hava Yolları, Eczacıbaşı, Sabancı Holding, Alarko Holding ve Unilever gibi şirketleri verebiliriz.

NTV nin yaptığı araştırmaya göre: Türkiye‘nin 2 büyüğü Koç ve Sabancı kişilik, Eczacıbaşı yetkinlik testleri ve kişilik envanteri, Alarko ise psikometrik testler uyguluyor. Sabancı Holding yetkinlik testlerinden sonra aday seçiminin son aşamasında kişilik envanteri uyguluyor.Alarko Holding işin özelliklerine göre psikometrik testler uyguluyor.

İşe alım testleri ve kişilik testi uygulaması yapan bazı önemli şirketlerin uygulamaları şu şekilde:

Tür Hava Yolları: Şirket uzun yıllardır işe alımlarda ve mevcut personelin birimlerini belirlemede MMPI çok yönlü kişilik testi envanterini uyguluyor.

LC Waikiki: Şirket bilgiye dayanan testlerden önce kişilik envanteri uygulaması yapıyor. Ardından genel yetenek sınavı gibi bilgiye dayalı sınavlara başlanıyor.

Koç Holding: Kockariyer.com üzerinden açık pozisyonları ilan ediyor. Uygun görülen adaylar görüşmeye çağırılıyor ve yetkinlik bazlı mülakat yapılıyor. Ardından İngilizce sınavı ve kişilik envanterleri ile kişilik testi uygulanıyor. Tüm aşamalarda gösterilen performansa göre adaylar işe alınıyor.

Alarko holding: İşe alımlarda eğitim ve bilginin yanı sıra işin özelliğine göre bazı psikometrik testler uygulanıyor. Üst düzey yöneticilerin pozisyonlarının belirlenmesinde danışmanlık firmalarından da yardım alınabiliyor.

Eczacıbaşı holding: Eczacıbaşı holding işe alımda yetkinlik bazlı mülakatlar uyguluyor ve son aşamada adaylara kişilik testi envanterleri uygulanıyor.

Sabancı holding: Sabncı holdingde her şirketin kendine has işe alım yöntemi var ancak Kişilik testi mutlaka uygulanıyor.

P&G (Procter & Gamble): İnternet sitesi üzerinden 62 soruluk bir başvuru formu ile alınan başvurular değerlendiriliyor ve ardından uygun görülenler sınavlara davet ediliyor. Problem çözme testinin ardından iletişim becerisi ve işe yetkinliklerinin ölçüleceği birkaç tane daha yetkinlik bazlı mülakatlar yapılıyor.

Unilever: Yılda yaklaşık 10 bin başvuru alan firma yetkinlik bazlı mülakatlar ve bazı işe alım testleri uyguluyor.

Garanti Bankası : Bankalar yetkinliği ölçmek için yaptıkları yetenek sınavları ile kişilik envanteri uygulaması yapıyor. Mülakatlar grup şeklinde de yapılabiliyor.

Arçelik: Yetkinlik bazlı mülakatlar ve kişilik envanteri uygulaması yapıyor.

Vestel: Adayların kişilik özellikleri ile işin niteliğinin uyumlu olup olmadığını belrilemeye yönelik kişilik testleri uyguluyor.

Danone: İçeriden terfi sitemi ile çalışan Danone genç yetenekleri işe alırken çeşitli yetkinlik sınavları ve mülakatları yapıyor. Testlerde bazı kişilik özellikleri ve iletişim becerileri inceleniyor.

Oyak Holding: Bilgiye dayanan testlerin yanı sıra işin niteliklerine göre belirlenen test paketleri uyguluyor.

Diğer şriketler: Burada isimlerini verdiğimiz büyük şirketlerin dışında bir çok şirket ve kurum da artık kişilik testi uygulaması standart hale gelmiş bulunuyor.

Konu hakkında faydalanılabilecek diğer yazılarımız:

Personel işe alım sürecinde uygulanan kişilik testleri ve mülakat yöntemleri konulu bu yazımızın dışında işe alımlarda en sık kullanılan kişilik testi hakkında bilgi için mmpi kişilik testi sayfamızı, zeka testleri hakkında bilg için zeka testi iq ve kariyer danışmanlığı için iş ve meslek danışamlığı sayfamızı da inceleyebilirsiniz.

Yayın tarihi: 18/07/2013
Güncelleme: 03/05/2016